زخم پا از عوارض بسیار مهم و چشمگیر بیماری دیابت است که بیشتر اوقات قبل از قطع اندام تحتانی پیش می آید. زخم دیابتی در کدام ناحیه بدن نمایان می شود؟ و اگر این زخم هارا دیدیم چه کاری باید انجام دهیم؟ آیا راهی برای درمانشان وجود دارد؟ برای دانستن مراحل زخم دیابتی و پیدا کردن پاسخ خود در ادامه با ما همراه باشید.
مراحل زخم دیابتی
مراحل اولیه زخم پا در دیابتی ها به این گونه است که بافت پوست در ناحیه پا تجزیه شده و لایه های زیر آن به کم کم نمایان می شود.
معمولاً این بیماری را با رژیم های غذایی، ورزش و درمان با انسولین مدیریت می کنند ما اگر اینگونه نشد چه؟ در صورتی که با همه ی این درمان ها کاری پیش نگرفت و به درستی دیابت کنترل نشود، میتواند عوارضی ناخوش آیند از خود به جا بگذارد که این عوارض شامل زخم پا و… است.
این زخم ها معمولاً در ناحیه های زیر انگشتان بزرگ پا و پنجه ها به وجود می آیند که در مواردی آنقدر شدت پیدا می کنند و وضع آنها وخیم می شود که حتی استخوان زیر آنها نیز با چشم غیر مسلح دیده می شود. این زخم ها بسیار برای این اشخاص دردناک هستند و در مواردی که پیشرفت بیماری زیاد باشد منجر به قطع عضو در این بیماران خواهد شد.
علائم زخم پا دیابتی
این علائم شامل علائم اولیه و آشکار و قابل مشاهده می باشد که برای هر کدام مثالی می زنیم.
علائم اولیه:
- ترشحات ناحیه پا
- قرمزی و سوزش
- تورم غیر معمول
- بوی خاص
علائم قابل مشاهده:
- نمایان شدن بافت سیاه اطراف زخم (نشان دهنده جریان خون ناسالم)
- ظاهر گانگرن (به معنی مرگ بافت پوست)
اگر به دیابت مبتلا هستید یاید دقت داشته باشید تا این بیماری به درستی توسط شما و پزشک معالجتان مدیریت شود در غیر این صورت امکان ابتلا به عوارض بدتری از این بیماری مانند زخم پا دچار شوید. همچنین گاهی دیده شده که این علائم در همه افراد در مراحل اولیه آشکار نمی شود و ممکن است آن فرد حتی بدون داشتن اطلاع آلوده به این بیماری باشد.
سیستم های تشخیص طبقه بندی زخم پای دیابتی
برای تشخیص نوع و طبقه بندی زخم دیابتی اکثرا از سیستم های واگنر و دانشگاه تگزاس استفاده می کنند که بیشتر برای پیش بینی است.
مراحل یا درجه بندی زخم پای دیابتی
این درجه بندی با توجه به عمق زخم تعیین شده و بر اساس طبقه بندی واگنر- مگیت است. به طور کلی دارای 6 درجه مختلف بوده و از 0 تا 5 دسته بندی می شود. این درجه بندی ها بر اساس زخم و عمق آن، همچنین وجود یا عدم وجود عفونت ها در سیستم دانشگاه تگزاس درجه بندی شده است. در ادامه نوع و توضیحات هر یک از آنها را با هم می خوانیم.
- سالم (بدون ضایعات باز یا ضایعات درمان شده)
- زخم سطحی (بدون نفوذ به لایه های عمیق)
- زخم عمیق (پیش رفتن تا تاندون، استخوان با مفاصل)
- زخم عمیق با بافت های آلوده
- گانگرن جزئی (از بین رفتن قسمتی از بافت پا)
- گانگرن کامل (از بین رفتن کامل پا)
زخم درجه 0 در این مرحله مهم ترین مشخصه قرمزی سطح پوست افراد دیابتی است. به این صورت که پوست پای این افراد به رنگ قرمز در می آید و بافتی که در محدوده اطراف آن وجود دارد، نرم تر می شود.
زخم درجه 1 از زخم های سطحی هستند که توانستند در ناحیه اپیدرم و درم تاثیر بگذارند، اما هنوز نتوانستند به اندام های داخلی تر مانند تاندون، کپسول یا استخوان نفوذی داشته باشند. در این مرحله به وضوح التهاباتی را در سطح پا این افراد می بینید و این عارضه باعث سفت شدن بافت های زیرین سطح پوستشان می گردد. با مشاهده این عوارض می توان فهمید که زخم پای دیابتی در این فرد رو به گسترش است.
زخم درجه 2 زخمی است که به مرحله نفوذ در تاندون ها رسیده، اما هنوز استخوان یا مفاصل را درگیر خود نکرده است. در این مرحله در پوست پای فرد دیابتی نکروز رخ می دهد که باعث از بین رفتن پوست اطراف زخم شده و کم کم عمیق شدن زخم را مشاهده می کنیم.
در زخم های درجه 3 نه تنها زخم و عفونت به تاندون یا کپسول بلکه به استخوان ها و مفاصل نیز توانسته است نفوذ کند. در این مرحله میزان بافتی که دچار نکروز شده بسیار بیشتر می باشد و زنگ خطر برای این زخم ها شناخته می شود.
زخم درجه 4 این زخم تا حد زیادی به پوست و مفاصل نفوذ کرده و کم کم به استخوان میرسد و باعث آسیب دیدن کورتکس پا می شود.
زخم درجه 5 این مرحله در واقع آخرین مرحله زخم دیابتی می باشد که به طور کامل همه ی اجزای پا را در این افراد درگیر کرده و پوست، ماهیچه، تاندون ها و استخوان هارا به طور کامل از بین می برد.
علت های شایع زمینه ای در زخم پا دیابتی
دلایل مختلفی میتواند برای زخم پا در افراد دیابتی وجود داشته باشد که تشخیص علت اصلی و پیگیری درمان برای این زخم بسیار مهم است.
از شایع ترین علت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سطح قند خون بالا
- آسیب عصبی
- زخم یا جراحت روی پا
- گردش خون پایین
- بیماری شریانی محیطی
- عدم مراقبت از پا
- دنبال نکردن رژیم غذایی توصیه شده
تشخیص و ارزیابی، همچنین طبقه بندی کامل زخم پا به خصوص از لحاظ سیتماتیک به هدایت بیمار سمت درمان مناسب و کارآمد کمک می کند. شاید برای شما سوال پیش بیاید که طبقه بندی زخم پا چگونه انجام می شود و مراحل زخم دیابتی چیست؟ بنابراین در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به جواب سوال های خود برسید.
سطح قند خون بالا: داشتن قند خون یا سطح گلوکز بالا خون، روند بهبود بدن را کند کرده و میتواند منجر به زخم پا شود. چنانچه دارای دیابت نوع 2 هستید این موضوع را بشدت جدی گرفته و قند خون خود را مدیریت کنید.
گردش خون پایین: زمانی که خون به طور مؤثر و منظم به پاها نرسد، این کار روند درمان را به خطر می اندازد. همچنین بافت های این ناحیه که خون کمی دریافت می کنند به مرور زمان شروع به بی حس شدن می کنند.
آسیب عصبی: در صورت آسیب دیدن عصب ها، گز گز شدن در پاهایتان را حس می کنید که معمولاً دردناک و ناخوشایند است. این آسیب ها در طولانی مدت حساسیت شما به درد پا را کاهش می دهد تا جایی که حسی نداشته باشید. گاهی اوقات نیز منجر به زخم های بدون درد می شود و شما را به سمت زخم پا دیابتی می برد.
درمان زخم پای دیابتی
درمان زخم یکی از مراحل زخم دیابتی است این مبحث شامل موارد زیادی است و با درمان های طبی یا سنتی می توان تا حد زیادی نتیجه گرفت.
از جمله کارهایی که باید برای بهبودی انجام دهید:
- استفاده از لوازم محافظتی مخصوص این افراد است، مانند: کفش مخصوص، روکش فشاری، مهار بند.
- حمام پا و درمان آنزیم ها
- پانسمان زخم فعال
- داروهای ضد بیوتیک
- و در موارد شدید جراحی پا
از مواردی که همه ما باید رعایت کنیم تا به این عارضه دچار نشویم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چک کردن روزانه پاها
- شستن روزانه پاها
- استفاده از جوراب و کفش های مناسب برای هر کاری
- کوتاه نگه داشتن ناخن های پا
- مراقبت در مقابل میخچه و پینه پا
- کنترل قند خون
- ترک سیگار
- مراقبت از پا در برابر شرایط محیطی (گرما- سرما)
سخن آخر
بهتر است در مورد این موضوعات اطلاعاتی زمینه ای و هرچند کم داشته باشیم تا دچار این عوارض و مشکلا نشویم یا اگر به آنها دچار شدیم بدانیم با چه کارهایی می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. با خواندن این مطلب با درجه بندی و مراحل زخم دیابتی آشنا شدیم و یاد گرفتیم برای جلوگیری از ابتلا به این مشکلات باید در مراقبت از پا و در کل سلامتی خود کوشا باشیم.
منابع:
https://sleevesurgery.net/%D8%AF%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%D8%AE%D9%85-%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C /
https://axiobio.com/diabetic-foot-ulcer-stages-and-treatment/
https://www.aafp.org/afp/2002/1101/p1655.html
بدون دیدگاه