روماتولوژی شاخه ای از علم پزشکی است که به بررسی، تشخیص و مدیریت بیماری های روماتیسمی و اسکلتی- عضلانی در بیماران مبتلا به آن ها می پردازد. این بیماری ها معمولا به دلیل بروز مشکل در سیستم ایمنی، تورم، عفونت یا فرسودگی تدریجی مفاصل، عضلات و استخوان ها ایجاد می شود.
بیماری های روماتیسمی و اسکلتی- عضلانی روی بافت های نرم، مفاصل، استخوان ها، غضروف ها، تاندون ها، رباط ها و عضلات- به بافت های رابط نیز معروف هستند، تاثیر می گذارند. رشته روماتولوژی ترکیبی از چند رشته است و رابطه ای نزدیک با دیگر رشته های پزشکی دارد.
این تخصص در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری کرده است. این قدم بزرگ مدیون پیشرفت سریع در پایه علم بیماری های اسکلتی- عضلانی و تکنیک های عکسبرداری است. همچنین باعث کشف و تولید پیشرفته ترین دارو های زیستی با نتایج شگفت انگیز شده است.
روماتولوژیست کیست؟
روماتولوژیست بیماری های اسکلتی-عضلانی و بیماری های خود ایمنی بدن را تشخیص می دهد و درمان می کند. برخلاف پزشک ارتوپد، روماتولوژیست ها برای درمان بیماری های مفصلی از جراحی استفاده نمی کنند. به علاوه هدف بسیاری از روماتولوژیست ها یافتن علت زمینه ای بیماری های روماتیسمی و انجام تحقیقات لازم برای یافتن شیوه های درمانی بهتر است.
روماتولوژیست ها معمولا در کلینیک های سرپایی کار می کنند. با این حال، می توانند در بیمارستان نیز کار کنند و به بیماران روماتیسمی بستری شده خدمات ارائه دهند.
آموزش روماتولوژی
برای تبدیل شدن به یک روماتولوژیست ابتدا باید 4 سال به تحصیل علم پزشکی یا بیماری های استخوان و مفاصل بپردازید. سپس 3 سال به صورت رزیدنت در زمینه اطفال یا پزشکی داخلی آموزش ببینید. تعدادی از افراد ترجیح می دهند در هر دو رشته آموزش ببینند.
برای تسلط یافتن به عوامل، خطرات و درمان بیماری‌های مزمن اسکلتی-عضلانی و خود ایمنی لازم است متقاضی یک فلوشیپ روماتولوژی ۲ الی ۳ ساله نیز داشته باشد. دریافت گواهی پایان تحصیل، نیازمند گذراندن آزمون‌های بورد تخصصی که هر ۱۰ سال برگزار می شوند، است.
بیماری هایی که روماتولوژیست درمان می کند
از آن جا که بیماری های روماتیسمی اغلب علائمی ناپایدار دارند، تشخیص آن ها کمی دشوار است. روماتولوژیست ها تخصص لازم در تشخیص موثر هر گونه بیماری های روماتیسمی خود ایمنی را دارند. علاوه بر دردهای معمول ساختار عضلانی-اسکلتی بدن، پزشکان روماتولوژی توانایی تشخیص و درمان این بیماری ها را نیز دارد: آرتریت یا آرتروز، لوپوس اریتماتوز، بیماری بافت همبند مختلط، سارکوئیدوز، اسکلرودرمی، درماتومیوزیت، نقرس، بیماری لایم، پلی‌کندریت، پلی‌میوزیت، پلی‌میالژی روماتیکا یا آرتریت گیجگاهی، سندروم شوگرن و اسکولیت.
برخی از بیماری های بافت نرم و استخوانی نیز وجود دارند که در حیطه تخصصی روماتولوژیست ها قرار می گیرند، مانند کمر درد، بیماری آرنج تنیس‌باز یا گلف باز، بورسیت اولکرانون، فیبرومیالژی، پوکی و نرمی استخوان و راشیتیسم. همچنین برخی از اختلالات ژنتیکی مثل مفاصل با قابلیت کشش بیش از حد، آکنروپلازی، سندرم مارفان و سندرم اهلرز دنلوس.
بیماری های روماتیسمی معمولا مزمن هستند و بیمار را برای مدتی طولانی به صورت مداوم درگیر می کنند. اگر نشانه ای از بیماری های روماتیسمی خود ایمنی در بدن خود می بینید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. درمان برخی از این بیماری ها در مراحل اولیه آن ساده تر است. هر چه زودتر اقدام به درمان کنید، خطر رسیدن آسیب جدی و جبران ناپذیر به اندام های خود را کاهش می دهید.
چه عواملی باعث بروز بیماری روماتیسمی می شود؟
بیشتر بیماری های روماتیسمی زمانی بروز می کنند که سیستم ایمنی بدن دچار مشکل شود. گاهی سیستم ایمنی بدن به بافت طبیعی و سالم خود حمله می کند و به آن ها آسیب می زند. اغلب اوقات، پزشکان در تشخیص علت این دسته مشکلات مردد هستند، اما می دانیم که دو عامل اصلی برای ریشه بیماری های روماتیسمی وجود دارد: ژنتیک و محیط. جنسیت در ابتلا به بیماری های روماتیسمی نیز اهمیت دارد، زیرا زنان بیشتر از مردان دچار این چنین مشکلات می شوند.
درمان بیماری های روماتیسمی
شیوه های درمان بیماران روماتیسمی شامل درمان های دارویی، فیزیوتراپی و کاردرمانی، توان بخشی و حتی در موارد شدید جراحی می شود. در درمان های دارویی می توان از داروهای ضد التهابی، دارو های حاوی مخدر و داروهای ضد افسردگی استفاده کرد.
پیشرفت های اخیر در زمینه ایمنی بدن و سابقه پیشینه بیماری های روماتیسمی، علم روماتولوژی را به یک رشته مطالعاتی رو به رشد تبدیل کرده اند. روماتولوژیست ها اکنون در حال تحقیق روی ارتباط بین ایمونولوژی و اختلالات خود ایمنی هستند. داروهای تازه ای که به عنوان دارو های حیاتی شناخته می شوند درمان ثابتی برای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن و شدید در سیستم حرکتی ارائه می دهند. مطالعه این عوامل و مشاهده نتایج بهتر در بیماران مبتلا به این بیماری ها زیرمجموعه علم روماتولوژی است.
چه زمانی باید به متخصص روماتولوژی مراجعه کرد؟
درد ماهیچه ها و مفاصل تقریبا همه را در برهه ای از زمان تحت تاثیر قرار می دهد، اما باید بدانیم چه زمانی مشکل خود به خود حل نمی شود و باید به روماتولوژیست مراجعه کرد. اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلتان دائما در حال بدتر شدن است؛
- عارضه پس از مدتی رفع شدن دوباره بر می گردد.
بسیار اهمیت دارد که علائم خود را سریع تر بررسی کنید، زیرا در صورت عدم توجه یا عدم درمان درست، می تواند باعث آسیب مفصلی شود.
هنگام ویزیت چه مواردی را باید همراه داشته باشید؟
در اولین وقت ملاقات خود با روماتولوژیست باید موارد زیر را همراه خود ببرید:
- نتایج آزمایش‌های قبلی، رادیوگرافی، ام آر آی، سونوگرافی و غیره؛
- فهرستی از داروهایی که اخیرا استفاده کرده اید؛
- هر گونه حساسیت و آلرژی؛
- سوابق بیماری های خانوادگی.
اولین ملاقات با روماتولوژیست برداشتن قدمی رو به بهبودی است. شاید لازم باشد آزمایشاتی اضافی نیز انجام دهید که مربوط به التهابات هستند و به تشخیص دقیق تر بیماری کمک می کنند. روش های درمانی به کار گرفته شده برای هر بیمار متفاوت است.
گاهی لازم است برای تشخیص درست بیماری و راه درمان آن، بیمار چندین جلسه معاینه شود. در صورت لزوم پزشک از شما چنین سوالاتی می پرسد:
- علائم شما چیست؟
- هر چند وقت یک بار این نشانه ها را می بینید؟
- چه فعالیت هایی درد شما را بیشتر می کند؟
- چه فعالیت هایی درد شما را بیشتر می کند؟
- دردتان بیشتر در کدام نقطه از بدن است؟
- شدت درد چقدر است؟ آن را توصیف کنید؛
- آیا این درد باعث باز ماندن شما از کارهای روزانه تان می شود؟
چگونه می توان کیفیت زندگی را با وجود بیماری های روماتیسمی حفظ کرد؟
به محض اینکه پزشک بیماری شما را تشخیص داد، باید درمان را شروع کنید که بتوانید به زندگی عادی برگردید. در ادامه برخی از اقدامات مهمی که برای داشتن زندگی با کیفیت تر باید انجام دهید، آورده شده است.
- برنامه درمانی خود را ادامه دهید؛
- در مراقبت از خود نهایت تلاشتان را کنید؛
- با ورزش و تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم تری را پیش بگیرید؛
- ارتباط خود با روماتولوژیست را حفظ کنید؛
- درباره بیماری خود بیشتر بدانید؛
- تسلیم و نا امید نشوید؛
- در صورت لزوم به دنبال حامی باشید؛
- مثبت فکر کنید.
کلام آخر
همان طور که گفته شد روماتولوژی علم مطالعه، تشخیص و درمان اختلالات عضلانی- اسکلتی، مفاصل و بیماری های خود ایمنی است. برای درمان هر یک از این بیماری ها باید به روماتولوژیست مراجعه کرد. با دیدن علائم بیماری های روماتیسمی در بدن خود باید هر چه زودتر توسط پزشک معاینه شوید.
بنابراین از عواقب نادیده گرفتن یا درمان نادرست بیماری در امان خواهید ماند. فراموش نکنید بسیاری از افراد درگیر این دسته بیماری ها هستند و شما تنها نیستید.
Source: www.healio.com, www.news-medical.net
بدون دیدگاه